دیتاسنتر ابری یکی از دستاوردهای رایانش ابری در دهه اخیر است که توانسته مزایای بسیاری برای سازمان‌ها ایجاد کند. هر سازمانی که به نحوی با سامانه‌های کامپیوتری سروکار داشته باشد، فارغ از سایز و صنعتی که در آن فعالیت می‌کند، نیاز به یک سرور خواهد داشت. گاهی ممکن است انتخاب مدیران سازمان برای تأمین نیازهای پردازشی، راه‌اندازی یک سرور سنتی (on-premise) باشد و گاهی نیز ممکن است به سراغ اجاره یک دیتاسنتر ابری بروند. با وجود کارکرد مشابهی که دیتاسنتر ابری و سرورهای سنتی در ذخیره‌سازی و پردازش داده‌ها دارند، ماهیت آنها کاملاً متفاوت است.
تفاوت دیتاسنتر ابری با VPS
یک دیتاسنتر ابری را می‌توان مجموعه‌ای از منابع حاصل از چندین و چند سرور مجازی ابری به‌حساب آورد. برای درک ماهیت یک دیتاسنتر ابری، بهتر است تفاوت‌های یک سرور ابری با یک سرور مجازی خصوصی یا همان VPS (Virtual Private Server) را مورد بررسی قرار دهیم. منابع حاصل از یک VPS در واقع بر روی یک سرور فیزیکی مشخص میزبانی می‌شوند و این منابع ایجاد شده ممکن است از طریق ابزارهای مجازی ساز به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم و بر روی یک شبکه توزیع شوند.
درحالی‌که منابع یک سرور ابری، محدود به یک سرور فیزیکی مشخص نیستند و ممکن است به صورت هم‌زمان در چندین سرور فیزیکی مستقر در مکان‌های فیزیکی مختلف قرار داشته باشند. به عبارتی منابع یک سرور ابری در یک محیط انتزاعی به نام ابر (شبکه اینترنت) قرار دارند و چنانچه کاربری بخواهد به این اطلاعات دسترسی پیدا کند، باید به شبکه اینترنت متصل شود. تمامی تفاوت‌های کارکردی سرویس‌های ابری با سرویس‌های سنتی، از همین استقلال منابع ایجاد شده نسبت به تجهیزات فیزیکی و لوکیشن‌های مختلف حاصل می‌شود. نتیجه این وابسته نبودن، دسترسی پذیری بهتر، انعطاف‌پذیری بیشتر، مقیاس‌پذیری، هزینه بهینه‌تر و ریسک پایین‌تر است.
ازآنجاکه در دیتاسنترهای ابری از چندین سرور فیزیکی که در نقاط مختلفی مستقر هستند به صورت هم‌زمان استفاده می‌کنند، چنانچه به هر دلیل یک سرور با مشکل مواجه شود، بار آن بر روی سرورهای دیگر زیرساخت توزیع شده و کار بدون کوچک‌ترین اختلال پیش می‌رود. درحالی که در سرور مجازی اگر تجهیزات با مشکل مواجه شوند، عملکرد سرویس‌دهی سرور مختل می‌شود. به‌عبارتی‌دیگر، معمولاً Down Time سرورهای ابری نسبت به VPSها کمتر است.
در دیتاسنترهای ابری، دست مشترکان برای اعمال تنظیمات اختصاصی بر روی منابع و زیرساخت‌هایشان بسیار باز است. مشترکان سرویس‌های ابری می‌توانند از طریق صدها قالب نرم‌افزاری و سیستم‌عامل، گزینه دلخواه خود را انتخاب کنند و یا حتی می‌توانند همانند سرور اختصاصی قالبی اختصاصی برای خود بسازند. مقادیر منابعی اعم از فضای ذخیره‌سازی، RAM و پردازنده‌ها به‌سادگی قابل انتخاب و تغییر هستند. همچنین می‌توان با استفاده از افزونه‌هایی، مدیریت لود سرور و تنظیمات امنیتی آن را نیز بر حسب استانداردها و نیازهای هر سازمان تغییر داد.
| قابلیت | زیرساخت ابری | VPS |
| امکان انتخاب و تغییر منابع پردازشی تحت اختیار | دارد | ندارد |
| راه‌اندازی سریع | دارد | ندارد |
| قابلیت توسعه و مقیاس‌پذیری | دارد | ندارد |
| دسترسی مناسب | دارد | ندارد |
| مدیریت بهینه ترافیک | دارد | ندارد |
| پرداخت به میزان مصرف | دارد | ندارد |
جدول مقایسه قابلیت‌های زیرساخت ابری و VPS
گذر از عصر دیتاسنترهای on-premise و استقبال از دیتاسنترهای ابری
درگذشته سازمان‌ها عموماً از دیتاسنتر on-premise استفاده می‌کردند. به این صورت که تمامی تجهیزات سخت‌افزاری در محل سازمان مستقر می‌شد و وظیفه پشتیبانی و نگهداری از آن نیز به عهده خود سازمان (مدیر آی‌تی سازمان) بود. اما با روی کار آمدن فناوری‌های ابری، دیتاسنترها هم تغییر کردند و اکنون دیگر کمتر شرکتی حاضر به استقرار یک دیتاسنتر کامل در محل شرکت می‌شود زیرا این کار هم از نظر هزینه به‌صرفه نیست و هم کسب‌وکار سازمان را متحمل ریسک‌های مختلفی می‌کند.
سازمان‌هایی که از دیتاسنتر ابری استفاده می‌کنند، ملزم به استقرار تجهیزات فیزیکی سرور در محل سازمان نیستند زیرا همه چیز در فضای آنلاین یا به عبارتی ابرها گنجانده شده است. به همین دلیل به‌سادگی می‌توان داده‌ها را تقسیم‌بندی کرده و یا حتی آنها را با امنیت کامل در موقعیت‌های جغرافیایی مختلف بازسازی کرد. چنانچه داده‌های سازمان به هر دلیلی با مشکل مواجه شوند، شرکت سرویس‌دهنده با ارائه بکاپ از فایل‌های سازمان، خیال مدیران را راحت خواهد کرد.
اکنون سازمان‌ها با برآورد مزایا، معایب و هزینه‌های دو روش، معمولاً اجاره دیتاسنتر ابری از یک شرکت سرویس‌دهنده را به راه‌اندازی یک دیتاسنتر فیزیکی در محل سازمان ترجیح می‌دهند. به‌این‌ترتیب دیگر نه نیازی به خرید و نصب تجهیزات سخت‌افزاری در محل شرکت است و نه نیازی به مدیریت این سخت‌افزارها و دردسرهای پیرامون آن. در واقع سازمان‌ها با اجاره یک دیتاسنتر ابری منابع زیرساختی موردنیاز را در اختیار می‌گیرند و به‌تناسب نیاز خود در مقاطع زمانی مختلف، این منابع را افزایش یا کاهش می‌دهند.
مجازی‌سازی در دیتاسنترهای ابری
این امکان توسعه و یا کاهش منابع زیرساختی (مقیاس‌پذیری) که تنها با چند کلیک قابل انجام است، به لطف مجازی‌سازی نرم‌افزاری و قراردادن این منابع بر بستر ابر است. در دیتاسنترهای امروزی، «شبکه‌سازی انجام شده از طریق نرم‌افزار» (SDN) یا Software Defined Networking، ترافیک داده‌ای ایجاد شده را مدیریت می‌کند. در یک دیتاسنتر ابری تمامی عناصر یک مرکز داده سنتی اعم از بخش پردازنده، سیستم ذخیره‌سازی، تمهیدات امنیتی، شبکه و … وجود دارد. با این تفاوت که به‌جای وجود فیزیکی، این عناصر ماهیتی مجازی یا انتزاعی دارند.
شرکت ارائه‌دهنده خدمات ابری تمامی تجهیزات فیزیکی راه‌اندازی یک دیتاسنتر را در اختیار دارد و پس از ایجاد چنین دیتاسنتر فیزیکی عظیمی، منابع ایجاد شده را به صورت مجازی در اختیار سازمان‌ها قرار می‌دهد. گفتنی است پیاده‌سازی تمامی این تجهیزات به صورت نرم‌افزاری انجام می‌شوند به همین دلیل گاهی به این نوع دیتاسنتر، دیتاسنترهای مبتنی بر نرم‌افزار (SDDC) یا Software Defined Data Center نیز گفته می‌شود.
تمامی منابع در این سرویس‌ها از طریق حساب کاربری که در اختیار سازمان قرار می‌گیرد قابل تنظیم است. در استفاده از دیتاسنترهای ابری و منابع مجازی ایجاد شده، سازمان‌ها می‌توانند کنترل کاملی بر Subnetting، مدیریت VLAN، پیکربندی مسیریابی شبکه و بخش امنیت سرورها داشته باشند. از سوی دیگر مدیریت کامل فضای هارددیسک‌ها نیز در اختیار آنها قرار می‌گیرد. به‌این‌ترتیب می‌توانند هر تعداد دیسک مجازی SSD را با میزان فضای دلخواه ایجاد کرده و به سرورها متصل کنند.
مزایای دیتاسنتر ابری نسبت به سرورهای سنتی
دیتاسنترهای ابری به‌مانند دیگر انواع سرویس‌های ابری، از مزایای کلی رایانش ابری بهره‌مند می‌شود. در استفاده از سرویس‌های ابری، سازمان هیچ اقدامی برای خرید و راه‌اندازی زیرساخت فیزیکی نکرده و تمامی منابع به صورت آماده در اختیار کاربران سازمانی قرار می‌گیرند. به عبارتی سازمان منابع پردازشی مشخصی را برای مدتی معین اجاره می‌کند و در ازای استفاده از آن مبلغی اجاره پرداخت می‌کند.
این اجاره یا هزینه دوره‌ای سرویس تنها هزینه‌ای است که سازمان باید پرداخت کند و دیگر نیازی به سرمایه‌گذاری و خواب پول در تجهیزات گران‌قیمت نیست. همین پرداخت به میزان مصرف (Pay-as-you-go) باعث می‌شود صرفه اقتصادی این روش بسیار بالا باشد و منابع سازمان به نحوی بهینه مدیریت شود.
بخش زیادی از هزینه‌های سرور on-premise مربوط به خرید تجهیزات سخت‌افزاری اصلی و امکانات سخت‌افزاری پشتیبان است. فارغ از سخت‌افزارهای موردنیاز برای سرورها، باید سیستم‌های جداگانه‌ای برای سرمایش، محافظت در برابر نوسان و قطعی برق نیز تهیه شوند و چندین و چند نیروی متخصص نیز برای نصب و اداره این تجهیزات استخدام شوند.
تمامی چنین هزینه‌هایی بار مالی زیادی به کسب‌وکارها تحمیل می‌کنند و به‌تناسب آن ریسک راه‌اندازی کسب‌وکار افزایش می‌یابد. ضمن آنکه این تجهیزات ظرف چند سال مستهلک شده و باید جایگزین شوند. بااین‌حال مزیت دیتاسنتر ابری نسبت به سرورهای سنتی محدود به‌صرفه اقتصادی و هزینه‌ای نمی‌شود. دیگر مزایای مهم رایانش ابری که باعث برتری دیتاسنترهای ابری نسبت به مدل‌های سنتی می‌شود عبارت‌اند از:
- مقیاس‌پذیری بالا (قابلیت کاهش یا افزایش سریع منابع پردازشی)
- انعطاف‌پذیری بالا
- دسترس‌پذیری مناسب
- بهبود امنیت اطلاعات به دلیل حضور نیروی متخصص و استفاده از آنتی‌ویروس مناسب
- افزایش هم‌افزایی میان کارکنان سازمان
- پشتیبانی بهتر سرویس
- تسهیل مدیریت منابع
- کاهش هزینه‌ها
مدل مسئولیت مشترک
مهاجرت از یک سرور on-premise به یک دیتاسنتر ابری، به معنی انتقال همه چیزها به ابر نیست. بسیاری از شرکت‌ها از روش هیبرید برای مدیریت دیتاسنتر ابری خود استفاده می‌کنند. در این روش از برخی از قابلیت‌های سرویس ابری استفاده می‌شود اما برخی قابلیت‌ها همچنان از طریق سرور سنتی تأمین می‌شوند. جدول زیر بر این حقیقت تاکید دارد که چگونه با استفاده از مدل‌های as a service و ابری، مالکیت دیتاسنتر و زیرساخت از کسب‌وکارها به شرکت‌های سرویس‌دهنده منتقل می‌شود. درحالی که در مدل‌های on-premise، مسئولیت نگهداری و درعین‌حال مالکیت کسب‌وکارها نسبت به‌تمامی بخش‌های زیرساخت در بالاترین سطح است.
در جدول زیر، مدیریت بخش‌هایی از هر سرویس که با رنگ آبی مشخص شده‌اند در اختیار کسب‌وکار است و دیگر بخش‌ها توسط شرکت سرویس‌دهنده مدیریت می‌شود.
| SaaS | PaaS | IaaS | میزبانی | کالوکیشن | On-premise |
| داده | داده | داده | داده | داده | داده |
| اپلیکیشن‌ها | اپلیکیشن‌ها | اپلیکیشن‌ها | اپلیکیشن‌ها | اپلیکیشن‌ها | اپلیکیشن‌ها |
| دیتابیس‌ها | دیتابیس‌ها | دیتابیس‌ها | دیتابیس‌ها | دیتابیس‌ها | دیتابیس‌ها |
| سیستم‌عامل‌ها | سیستم‌عامل‌ها | سیستم‌عامل‌ها | سیستم‌عامل‌ها | سیستم‌عامل‌ها | سیستم‌عامل‌ها |
| مجازی‌سازی | مجازی‌سازی | مجازی‌سازی | مجازی‌سازی | مجازی‌سازی | مجازی‌سازی |
| سرورهای فیزیکی | سرورهای فیزیکی | سرورهای فیزیکی | سرورهای فیزیکی | سرورهای فیزیکی | سرورهای فیزیکی |
| فضای ذخیره‌سازی | فضای ذخیره‌سازی | فضای ذخیره‌سازی | فضای ذخیره‌سازی | فضای ذخیره‌سازی | فضای ذخیره‌سازی |
| شبکه‌ها | شبکه‌ها | شبکه‌ها | شبکه‌ها | شبکه‌ها | شبکه‌ها |
| دیتاسنتر | دیتاسنتر | دیتاسنتر | دیتاسنتر | دیتاسنتر | دیتاسنتر |
جدول مقایسه مدیریت بخش‌های مختلف در سرویس‌ها
در واقع در مدل‌های جدید ارائه سرویس، کسب‌وکارها و شرکت‌های سرویس‌دهنده در مدیریت زیرساخت مسئولیت مشترک دارند. بسته به مدل انتخابی، مسئولیت و مدیریت برخی بخش‌ها می‌تواند به شرکت سرویس‌دهنده اعطا شود و این بار مسئولیت و هزینه‌های کسب‌وکارها را سبک می‌کند.
محبوب‌ترین سرویس دهندگان دیتاسنتری جهان
سازمان‌ها برای کاربردهای مختلفی اعم از محاسبات، پردازش، ذخیره داده‌های مهم، تحلیل این داده‌ها، میزبانی وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهایشان از دیتاسنترهای ابری استفاده می‌کنند. باتوجه‌به ضرورت این کاربردها، شرکت‌های بسیاری در سراسر جهان به ارائه خدمات زیرساختی به سازمان‌ها مشغول‌اند. در ادامه فهرستی از 11 سرویس دهنده برتر دیتاسنتر ابری در جهان از سایت Software Testing Help آورده شده است. شرکت آمریکایی Equinix با داشتن بیش از 202 دیتاسنتر و سرویس‌دهی در 24 کشور، در صدر فهرست بهترین سرویس دهندگان دیتاسنتری جهان در سال 2021 قرار دارد. شرکت‌های Digital Realty و China Telecom نیز در رتبه‌های دوم و سوم این فهرست هستند. رتبه‌های بعدی را می‌توانید در زیر ملاحظه فرمایید.
Equinix
Digital Realty
China Telecom
NTT Communications
Telehouse/KDDI
Coresite
Verizon
Cyxtera Technologies
China Unicom
Amazon Web Services
Data Centers 365
جمع‌بندی: در یک دیتاسنتر ابری، منابع پردازشی ایجاد شده در دیتاسنتر فیزیکی شرکت سرویس‌دهنده، از طریق روش‌های نرم‌افزاری مجازی‌سازی شده و بر روی یک شبکه (یک فضای انتزاعی موسوم به ابر) قرار داده می‌شوند. مزیت‌های زیاد دیتاسنتر ابری نسبت به سرورهای سنتی یا on-premise موجب شده تا سازمان‌های بسیاری در سراسر جهان به استفاده از این مدل دیتاسنتر جدید روی آورند. دیتاسنترهای ابری به دلیل صرفه اقتصادی و انعطاف‌پذیری بالایی که دارند گزینه بسیار مناسبی برای تمامی سازمان‌ها خصوصاً کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و یا تازه‌تأسیس هستند. چنانچه شرکت خدمات‌دهنده مناسبی برای دریافت سرویس دیتاسنتر ابری انتخاب شود، دغدغه‌های سازمان برای تأمین و مدیریت منابع زیرساختی و پردازشی به حداقل خواهد رسید.
منابع:
این مقاله را به اشتراک بگذرید
