طی یک سال اخیر به دلیل قرنطینه اجباری و گاهی ترس از حضور در مکان‌های عمومی، خدمات دورکاری به شدت گسترش پیدا کرد و محبوب شد؛ به نظر نمی‌رسد حتی پس از پایان محدودیت‌ها نیز سبک‌کاری سازمان‌ها به دوران پیش از کرونا برگردد و احتمالاً عمده شرکت‌ها به‌صورت هیبرید از هر دو سبک دورکاری و حضور فیزیکی برای برخی موقعیت‌های شغلی بهره خواهند گرفت. در این مدت بسیاری از کارفرمایان از عملکرد کارکنان در دوره دورکاری نسبت به حضور فیزیکی در محل کار رضایت بیشتری داشتند و بسیاری از پرسنل نیز به دلایل اینکه مجبور به خروج از خانه نیستند، از این سبک‌کاری جدید استقبال می‌کنند.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که کارمندان دورکار شادتر و کارآمدترند و به طور معمول نسبت به همتایان غیر دورکار خود، درآمد بالاتری دارند. بااین‌حال این نکته را نباید فراموش کرد که دورکاری برای همه مناسب نیست و هر موقعیت شغلی نیز قابلیت کار از خارج محیط شرکت را ندارد.
حضور فیزیکی در محل شرکت یا انجام کارها از راه دور؟
برای تشخیص اینکه کدام دسته از موقعیت‌های شغلی مناسب دورکاری هستند و کدام‌یک نباید به این سبک‌کاری تغییر وضعیت دهند، می‌توان چند جنبه را بررسی و سپس اقدام به تصمیم‌گیری کرد. در تشخیص شغل‌هایی که می‌توانند از راه دور انجام شوند، تنها نباید به جایگاه شغلی مذکور توجه کرد و باید وظایف شغلی معمول آن موقعیت را نیز مدنظر قرار داد.
انجام برخی از کارها، نیازمند دسترسی به تسهیلاتی است که در محیط سازمان در اختیار پرسنل قرار می‌گیرد و بدون دسترسی به چنین تسهیلاتی آن‌ها را نمی‌توان به انجام رساند. برخی دیگر از موقعیت‌های شغلی نیاز به انجام کارهایی فیزیکی مانند تماس با اجناس و کالاها دارند؛ دسته‌ای دیگر مستلزم حضور فرد در اماکن عمومی و ارتباط حضوری با افراد است.
بعضی از موقعیت‌های شغلی نیز به دلیل دسترسی به داده‌های خاص، برای حفظ امنیت بیشتر داده‌ها، امکان انجام از راه دور را ندارند زیرا نمی‌توان ریسک به اشتراک‌گذاری داده‌ها در محیط‌های خارج از سازمان را قبول کرد. مشاغلی که در دسته‌های مذکور قرار می‌گیرند کمترین شانس را برای تغییر سبک انجام به حالت دورکاری دارند ولی مشاغلی که خارج این دسته‌ها هستند را می‌توان تا حد زیادی با رعایت برخی اصول به حالت انجام از راه دور تغییر داد و بدین ترتیب هم در هزینه‌های سازمان صرفه‌جویی کرد و هم شرایط را برای پرسنل انعطاف‌پذیرتر کرد.
در انتخاب شغل‌هایی که قرار است به انجام از راه دور تغییر وضعیت دهند، باید دقت کرد که آن مشاغل تا چه اندازه نیاز به تعامل با اعضای گروه و هم‌تیمی‌ها دارند و چطور می‌توان این ارتباط و تعامل را تسهیل کرد تا کیفیت خروجی‌ها افت نکند. همچنین با مدیران هر بخش باید هماهنگی‌ها لازم برای سنجش عملکرد کارکنانی که از خارج محیط شرکت مشغول کار هستند انجام شود تا نه زحمات کارکنان نادیده گرفته شود و نه امکانی برای کم‌کاری در وظایف محول شده به آن‌ها وجود داشته باشد.
تسهیل شرایط برای انجام دورکاری
در تبدیل روش انجام کارها از حالت حضوری به حالت دورکاری، فراهم بودن بسترهای لازم، چه ازنظر دسترسی به نرم‌افزارهای کاربردی موردنیاز هر شغل و چه دسترسی به داده‌های سازمانی، اهمیت ویژه‌ای دارد. استفاده از خدمات ابری و مجازی‌سازی خدمات، می‌تواند نقش بسزایی در تسهیل شرایط دورکاری داشته باشد. رایانش ابری، با فراهم‌کردن امکان دسترسی از طریق اینترنت، محدودیت‌های فیزیکی و زمانی را از بین برده است و کارکنان می‌توانند از هر مکانی با استفاده از دستگاه‌های معمول اعم از موبایل، تبلت، لپ‌تاپ و … به اطلاعات موردنیاز برای پیشبرد وظایف شغلی دسترسی پیدا کنند.
مجازی‌سازی خدمات و به‌کارگیری سرویس دسکتاپ مجازی یکی دیگر از روش‌های مناسبی است که به کمک آن‌ها می‌توان کاری کرد که پرسنل هنگام کار از خارج محیط شرکت، کمترین تغییر و کمبودی را در امکانات در دسترس احساس کنند.
چه مشاغلی تناسب بیشتری با دورکاری دارند؟
تحقیقاتی که در مدت اخیر توسط مؤسسات پژوهشی مختلف در زمینه دورکاری پرسنل انجام شد نشان می‌دهند که به‌طورکلی مشاغلی که نیاز به مهارت‌های خاصی دارند و یا افراد با سطح تحصیلات بالایی در آن‌ها اشتغال دارند، شانس بالایی برای انجام از محیط خارج شرکت و ادامه روند دورکاری حتی پس از رفع محدودیت‌های پاندمی کرونا دارند. بر اساس نتایج این تحقیقات، می‌توان با حفظ کارایی و بازده پرسنل، بیش از 20 درصد نیروی کاری سازمان‌ها را به مدت 3 تا 5 روز در هفته از راه دور به کار گرفت. چنانچه دورکاری در چنین سطحی اجرایی شود، باصرفه جویی در هزینه‌های ناشی از اقلام مصرفی مرتبط و سیستم حمل‌ونقل، می‌تواند تأثیر عمیقی بر اقتصاد جوامع شهری داشته باشد.
مقاله پیشنهادی: دورکاری به سبک BYOD مناسب شرکت شما است؟
احتمال موفقیت بالای انجام مشاغل حوزه مالی از راه دور
شیوع جهانی ویروس کرونا تأثیر فرهنگی و فنی عمیقی بر موضوع انجام کارها از راه دور داشته است و اجرای چنین سبک‌کاری حداقل برای بخشی از پرسنل ادامه‌دار خواهد بود. بااین‌حال، بیش از نیمی از پرسنل سازمان‌ها معمولاً یا شانس کمی در اجرای این سبک‌کاری جدید دارند و یا اصلاً امکان انجام آن‌ها از خارج محیط شرکت وجود ندارد.
به طور مثال مشاغلی مانند اپراتورهای سی‌تی‌اسکن که نیاز به دسترسی به تجهیزات خاصی از طریق حضور در محل کاردارند و یا پیک‌های تحویل کالا که به دلیل ضرورت دسترسی فیزیکی به کالاها باید افراد حضور فیزیکی دارند، نه‌تنها افراد را متحمل ریسک‌های خاصی می‌کنند، بلکه گاهی حقوق چندان بالایی نیز ندارند و به نظر می‌رسد با جا افتادن انجام کارها از راه دور برای دسته مشاغل دیگر، ریسک افزایش احساس ناعدالتی اجتماعی میان پرسنل سازمان و یا به‌طورکلی افراد جامعه افزایش پیدا کند.
برای سنجش پتانسیل کلی مشاغل برای انجام از راه دور، زمانی که برای انجام وظایف مختلف آن موقعیت شغلی صرف می‌شود را در دو حالت حضوری و دورکاری می‌سنجند. در مشاغل دارای پتانسیل دریافت خدمات دورکاری می‌توان کارها را گاهی حتی در زمان‌های کمتری بدون افت بازده به انجام رساند.
بااین‌حال مشاغل معدودی شامل چنین امری می‌شوند و بر اساس بررسی‌ها، مشاغل حوزه مالی، سرمایه‌گذاری و بیمه با توان انجام سه‌چهارم کارها از راه دور بیشترین پتانسیل را برای انجام از راه دور دارند. مشاغل حوزه مدیریت، خدمات کسب‌وکار و مشاغل مرتبط با فناوری اطلاعات در رتبه‌های بعدی هستند و با امکان انجام بیش از 50 درصد کارها از راه دور، شانس بالایی برای انجام موفقیت‌آمیز از طریق دورکاری دارند.
باتوجه‌به آنکه سهم چنین مشاغلی در اقتصاد هر کشور متفاوت است، کشورهای مختلف شرایط متفاوتی برای اجرای شرایط دورکاری دارند. به طور مثال، ازآنجاکه ارائه سرویس‌های مالی، سهم بزرگی در اقتصاد کشور انگلستان دارند، این کشور پتانسیل بالایی برای اجرای دورکاری در سازمان‌ها دارد. باتوجه‌به اینکه مشاغل چنین حوزه‌هایی حداقل نیاز به حضور فیزیکی رادارند؛ کارکنان آن‌ها می‌توانند، بدون افت بازده عملکردی، از خارج سازمان وظایف محوله را انجام دهند.
چنین کشوری می‌تواند یک‌سوم تا نیمی از کارکنان سازمان‌ها را با اشتغال از طریق دورکاری به کار گیرد و خللی در کارها ایجاد نشود. بر اساس نمودارهای زیر، کشورهای توسعه‌یافته دیگری مانند آلمان، آمریکا، ژاپن، فرانسه و اسپانیا نیز می‌توانند 28 تا 30 درصد ساعت کاری کارکنان را به دورکاری تخصیص دهند و درعین‌حال بازدهی مشابه حضور فیزیکی پرسنل در محل کار کسب کنند.
برخلاف کشورهای توسعه‌یافته، بخش زیادی از مشاغل کشورهای درحال‌توسعه به کارهای فیزیکی مانند ساخت، تولید و کشاورزی تخصیص دارد. درنتیجه پتانسیل مشاغل در این کشورها برای انجام از طریق دورکاری برای کشورهایی مانند مکزیک، چین و هند نسبت به کشورهای توسعه‌یافته افت کرده است. نتایج حاکی از آن است که در چنین کشورهایی تنها می‌توان بین 12 تا 26 درصد زمان کاری پرسنل را بدون افت بازده عملکردی آن‌ها به دورکاری تخصیص داد.
نتیجه‌گیری
درمجموع به‌شرط آنکه جنس فعالیت آن کسب‌وکار و وظایف شغلی آن موقعیت شغلی مشخص، نیاز به تجهیزات، امکانات و حضور فیزیکی خاصی نباشد، دورکاری می‌تواند گزینه مناسبی برای به‌کارگیری این دسته افراد به طور دائم و یا به‌صورت هیبرید (بخشی فیزیکی و بخشی دورکاری) باشد. از این نکته نباید غفلت شود که خدمات دورکاری بدون به‌کارگیری بسترهای لازم، نتایج موفقیت‌آمیزی نخواهد داشت.
کسب‌وکارهای حوزه مالی، سرمایه‌گذاری، مدیریتی، مشاوره‌ای، بیمه و دسته خدمات علمی تخصصی، بهترین گزینه‌های برای به‌کارگیری سبک دورکاری برای پرسنل هستند. خدمات ابری مجازی شده (مانند دسکتاپ مجازی) می‌توانند نقش زیادی در تسهیل شرایط دورکاری پرسنل و اطمینان از کسب بازدهی مقبول در عملکرد شرکت داشته باشد.
این خدمات با در اختیار قراردادن داده‌های لازم هر فرد و ایجاد دسترسی به نرم‌افزارهای کاربردی موردنیاز وی، زمینه لازم برای انجام هرچه بهتر وظایف شغلی را فراهم می‌کنند. از طرف دیگر با درنظرگرفتن تمهیدات لازم، ریسک ازدست‌رفتن داده‌های سازمانی و یا نشت اطلاعات نیز به حداقل می‌رسد. به کمک سرویس‌های مختلف ایجادشده توسط رایانش ابری، مدیران می‌توانند با اطمینان از انجام کارها به بهترین نحو، پرسنل خود را از راه دور به کار گیرند. با محیا بودن امکان نظارت‌های لازم، نه چالشی در زمینه کم‌کاری برخی کارکنان وجود خواهد داشت و نه زحمات کارکنان فعال، نادیده گرفته می‌شود.
این مقاله را به اشتراک بگذرید
