سرویس ابری (Cloud Service)، مجموعه‌ای از خدمات نرم‌افزاری، پلتفرم و زیرساختی است که بر بستر ابر ایجاد شده و از طریق اینترنت در اختیار سازمان‌ها و کسب‌وکارهای متقاضی قرار می‌گیرد. بیشتر این سرویس‌ها باهدف تأمین زیرساخت‌های پردازشی و ذخیره‌سازی سازمان‌ها ارائه می‌شوند. ارائه چنین سرویس‌هایی توسط یک شرکت ثالث که به‌عنوان ارائه‌دهنده خدمات ابری فعالیت می‌کند انجام می‌شود. کلود به کاربران مختلف کمک می‌کند تا به‌سادگی بتوانند بر محدودیت‌های فیزیکی غلبه کنند و از طریق اینترنت (و با استفاده از دستگاه‌هایی مانند لپ‌تاپ، تبلت، گوشی و …) به جریانی از اطلاعات لازم دست یابند. سهولت در دسترسی به اطلاعات و به‌اشتراک‌گذاری آنها از جمله مزیت‌هایی است که سرویس‌های ابری برای دنیای امروز به ارمغان آورده‌اند.
انواع سرویس ابری
تمامی زیرساخت‌ها، نرم‌افزارها، پلتفرم ابری و فناوری‌هایی که کاربران را قادر می‌سازند تا از طریق اینترنت و بدون نیاز به نصب نرم‌افزارهای پیچیده و خاص بر روی کامپیوتر به امکانات و داده‌های مشخصی دست پیدا کنند را می‌توان از جمله سرویس‌های کلود (ابری) به‌حساب آورد. با قراردادن این امکانات بر بستر ابر، آنها در قالب یک سرویس در اختیار کاربر قرار می‌گیرند. به همین دلیل آنها را با پسوند (as-a-service) به کار می‌برند. مهم‌ترین دسته خدمات ابری عبارت‌اند از:
- IaaS – Infrastructure as a service (زیرساخت به‌عنوان سرویس)
- PaaS – Platform as a service (پلتفرم به‌عنوان سرویس)
- SaaS – Software as a service (نرم‌افزار به‌عنوان سرویس)
- FaaS – Function as a service (عملکرد به‌عنوان سرویس)
سرویس ابری چگونه کار می‌کند؟
یک سرویس ابری به‌مانند هر راهکار IT دیگری حاصل انجام مجموعه‌ای از کارهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است. بااین‌حال برای استفاده از بخش زیادی از سرویس‌های ابری، کاربران نیاز به تجهیزات پیچیده‌ای ندارند و کارهای حساس‌تر در محل دیتاسنترها انجام می‌شود و کاربران می‌توانند با اتصال به شبکه اینترنت به این سرویس‌ها دسترسی پیدا کنند.
برای ارائه خدمات ابری، شرکت‌های سرویس‌دهنده در محل دیتاسنترها، کامپیوترهای بسیار مجهز و قدرتمندی را که از آنها با عنوان سرور یاد می‌شود راه‌اندازی کرده و منابع پردازشی ایجاد شده را تحت عنوان خدمات زیرساخت ابری در اختیار مشترکان قرار می‌دهند. همچنین بخشی از این منابع برای میزبانی سرویس‌های ابری به کار برده شده و آنچه به‌عنوان یک سرویس ارائه می‌شود، یک برنامه کاربردی است نه یک زیرساخت.
بااین‌حال آنچه باید درباره کارکرد سرویس ابری مورد تاکید قرار بگیرد آن است که منابع پردازشی ایجاد شده در سخت‌افزارهای میزبان (سرور)، از طریق برنامه‌های خاصی مجازی‌سازی شده و بر روی شبکه اینترنت به کاربر عرضه می‌شوند.
گرایش به سرویس ابری مدیریت شده
ارائه سرویس ابری مدیریت شده (Managed Cloud Service) یکی از ترندهای جدید در دنیای رایانش ابری است. در این مدل سرویس ابری، شرکت سرویس‌دهنده تمام یا بخشی از مدیریت فرایندهای استفاده از یک سرویس ابری (اعم از انجام کارهای مهاجرت به ابر، انجام تنظیمات، بهینه‌سازی، امنیت، نگهداری و …) را حسب توافقی که با مشترک انجام می‌شود بر عهده می‌گیرد. این مدل سرویس‌ها باهدف تسهیل استفاده از سرویس‌های ابری و ایجاد زمینه‌ای برای بهره‌مندی حداکثری سازمان‌ها از مزایای ابر طراحی و ارائه می‌شوند. این سرویس نیز به‌مانند هر سرویس دیگری، مزایا و معایب خاص خود را دارد.
از مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از یک سرویس کلود مدیریت شده آن است که با توافق انجام شده، سرویس دهنده ابری بستری فراهم می‌کند تا مشترک بتواند از ظرفیت‌های سرویس به بهترین نحو استفاده کند. باوجودآنکه استفاده از یک سرویس مدیریت شده، مسئولیت مدیریت سرویس را به طور کامل از سازمان سرویس‌گیرنده سلب نمی‌کند، اما می‌تواند تا حد زیادی نگهداری و مدیریت سرویس‌های ابری اجاره شده را ساده کند. بااین‌حال این مدل سرویس‌ها نسبت به سرویس‌های ساده هزینه بالاتری دارند و باعث می‌شوند تمام مسئولیت مدیریت سرویس بر دوش واحد IT سازمان نباشد. استفاده از یک سرویس کلود مدیریت شده برای سازمان‌های کوچک و متوسط و یا سازمان‌هایی که نیروی متخصص و فنی کافی برای مدیریت IT ندارند می‌تواند کارآمد باشد.
کاربردهای متداول سرویس ابری
ورود فناوری‌های ابری به کسب‌وکارها و صنوف مختلف، مزایای متعددی را برای صنایع ایجاد می‌کند و جایگزینی این فناوری با روش‌های سنتی می‌تواند تفاوت‌های چشمگیری در نتایج حاصله ایجاد کرده و کمک کند تا بتوان به‌سرعت رقبا را کنار زد. هر سازمانی متناسب با اهدافی که دارد، می‌تواند کاربردهای متفاوتی برای یک سرویس ابری تعریف کند، اما موارد زیر را می‌توان متداول‌ترین کاربردهای سرویس‌های ابری در کسب‌وکارها به‌حساب آورد.
1.ذخیره فایل‌ها و داده‌ها: بدون شک با وجود انواع و اقسام سخت‌افزارهای ذخیره‌سازی مانند فلش مموری‌ها و هاردهای اینترنال و اکسترنال مختلف، گزینه‌های متنوعی برای ذخیره‌سازی و نگهداری فایل کاربران وجود دارد. اما استفاده از فناوری ابری برای ذخیره‌سازی، مزایای متعددی مانند بهبود دسترسی و انعطاف‌پذیری زیادی ایجاد می‌کند که باعث شده به‌مرور کاربران و کسب‌وکارها به این روش جدید ذخیره‌سازی روی آورند. در این روش می‌توان با استفاده از اینترنت در هر زمان و مکانی به فایل‌های موردنظر دسترسی داشت و در مواقع لازم، ظرفیتی که برای ذخیره‌سازی در اختیار است را با چند کلیک افزایش داد.
این روش کاربران را به داشتن یک سخت‌افزار خاص محدود نمی‌کند و نیازی به بلااستفاده نگه‌داشتن حجم زیادی فضا برای نیازهای احتمالی در آینده نیست. سرویس AmazonS3 و دراپ‌باکس و وان درایو سه مورد از سرویس‌های ابری شناخته شده در جهان هستند. این سرویس‌ها معمولاً چند گیگ ظرفیت اولیه رایگان در اختیار کاربران قرار می‌دهند و برای دریافت فضای ذخیره‌سازی بیشتر، باید طبق پلن‌های ارائه شده هزینه پرداخت کرد.
2.تحلیل‌های بیگ دیتا: امروز کسب‌وکارها برای دوام آوردن در بازار و مزیت یافتن نسبت به رقبا، ناچارند تا داده‌های متعددی را از مشتریان، گرایش‌های جدید بازار، عملکرد فروش و … جمع‌آوری کرده و با تحلیل این داده‌ها، استراتژی مناسبی تدوین کنند. جمع‌آوری، نگهداری و تحلیل چنین حجم عظیمی از داده‌ها، نیازمند زیرساخت‌ها و فضای مناسبی برای پردازش و ذخیره‌سازی است. انعطاف‌پذیری بالای سرویس‌های ابری و امکان پرداخت به میزان مصرف، باعث می‌شود استفاده از یک سرویس ابری نسبت به دیگر روش‌های تأمین زیرساخت به‌صرفه‌تر و کاراتر باشد.
استفاده از تحلیل‌های بیگ دیتا باعث می‌شود کسب‌وکارها بتوانند مشتریان و بازار را بهتر بشناسند و با این شناخت حاصل شده، کمپین‌های بازاریابی مناسب‌تر و محصولاتی دقیق‌تر برای مشتریان طراحی و ارائه کنند. نرم‌افزارهای مدیریت ارتباط با مشتریان یا CRM، یکی از شناخته‌شده‌ترین ابزارهایی هستند که به سازمان‌ها در تحلیل اطلاعات مشتریان شرکت کمک می‌کند. این نرم‌افزارها برای آنکه دسترسی مناسبی برای کارکنان فراهم کنند، معمولاً به‌عنوان یک نرم‌افزار بر بستر ابر ارائه می‌شوند.
3.آرشیو و بکاپ: حملات سایبری و تهدیدهای امنیتی آنلاین، هر لحظه سلامت داده‌های سازمان‌ها و امنیت ابری را تهدید می‌کند. تداوم بدون اختلال عملکرد یک سازمان، مستلزم آن است که همیشه نسخه پشتیبانی از داده‌ها موجود باشد تا در صورت بروز هرگونه مشکل برای داده‌های اصلی، بتوان به‌سرعت آنها را بازیابی و جایگزین کرد. روش‌های سنتی نگهداری و آرشیو داده‌ها برای مدت‌ها کارایی لازم را برای سازمان‌ها ایجاد می‌کردند. اما به دلیل ماهیت پورتابل این زیرساخت‌های سخت‌افزاری، به‌شدت در معرض آلوده شدن به انواع ویروس و بدافزار و یا آسیب‌های فیزیکی هستند.
درحالی‌که استفاده از سیستم‌های پشتیبان‌گیری بر بستر ابر، این مشکلات را برطرف کرده و روشی کارآمد برای آرشیو و نگهداری داده‌ها پیشروی سازمان‌ها قرار داده است. در پشتیبان‌گیری ابری می‌توان طبق زمان‌بندی خاصی مرتباً از داده‌ها نسخه جدید ذخیره‌سازی و جایگزین کرد. امکان رمزگذاری این داده‌ها نیز می‌تواند خیال مدیران را از حفظ سلامت این داده‌ها در برابر حملات هکری و نشت اطلاعات راحت کند.
4.تست و توسعه نرم‌افزار: توسعه‌دهندگانی که پیش‌تر کار نوشتن یک برنامه بر بستر زیرساخت‌های IT داخلی سازمان را انجام داده باشند، می‌دانند که تأمین چنین زیرساختی که کیفیت مناسبی داشته باشد و خللی در کار وارد نکند چه‌کار سخت و پرزحمت و هزینه‌بری است. همین دردسرها می‌تواند مدت‌زمان به سرانجام رسیدن پروژه‌ها را طولانی کند و این برای توسعه‌دهندگانی که در بازار رقابتی حاضر فعالیت می‌کنند چندان مطلوب نیست. با استفاده از رایانش ابری و سرویس ابری موجود برای این کار می‌توان سرعت، کیفیت و سهولت کار را افزایش داد و با دسترسی داشتن به ابزارهای مناسب، یکپارچگی فرایند توسعه و تست نرم‌افزار بهبود پیدا می‌کند.
5.تأمین زیرساخت‌های لازم از طریق IaaS و PaaS: راه‌اندازی سرورهای اختصاصی در محل شرکت‌ها مستلزم سرمایه‌گذاری‌های کلان برای خرید تجهیزات سخت‌افزاری و به‌کارگیری نیروهای متخصص است. درحالی‌که با مهاجرت به ابر و استفاده از سرویس ابری برای تأمین زیرساخت IT سازمان می‌توان زحمت و هزینه این کار را کاهش داد و در مدت کوتاه‌تری از زیرساخت لازم استفاده کرد. زیرساخت تأمین شده از طریق این روش انعطاف‌پذیری، مقیاس‌پذیری و دسترسی پذیری بالاتری نسبت به روش‌های سنتی دارد و با چند کلیک می‌توان تعداد ماشین‌های مجازی در اختیار سازمان را کاهش یا افزایش داد.
6.ارتباطات: رایانش ابری افراد را قادر می‌سازد تا با استفاده از ابزارهای ارتباطی مبتنی بر ابر اعم از سرویس ایمیل، تقویم آنلاین، پیام‌رسان‌ها، ارتباط ساده‌تر و با محدودیت کمتری داشته باشند. تمامی متن‌ها و فایل‌هایی که بر بستر این برنامه‌های ابری ردوبدل می‌شوند بر روی زیرساخت‌های ابری ذخیره‌سازی شده و کاربران با اتصال اینترنتی از طریق هر دستگاهی، می‌توانند مجدداً به این فایل‌ها و داده‌ها دسترسی پیدا کنند.
7.شبکه‌سازی اجتماعی: شاید بتوان شبکه‌سازی اجتماعی و ایجاد زمینه‌ای برای دسترسی بهتر افراد به مجموعه‌ای از داده‌های مشترک را یکی از مهم‌ترین کاربردهایی دانست که به‌واسطه استفاده از انواع سرویس ابری برای کاربران ایجاد شده است (اما کمتر به چنین موردی توجه می‌شود). پلتفرم‌هایی مانند فیس‌بوک، اینستاگرام، توییتر، لینکدین و … صرفاً شماری از چندین و چند سرویسی هستند که بر پایه SaaS توسعه‌یافته و در اختیار کاربران قرار گرفته‌اند. این پلتفرم‌ها باعث می‌شوند کاربران بتوانند دوستان و آشنایان جدیدی در سراسر دنیا پیدا کرده، با آنها ارتباط برقرار کرده و انواع فایل‌ها و اطلاعات را با آنها به اشتراک بگذارند.
8.مدیریت کسب‌وکار: ابزارهایی مانند ERP (Enterprise Resource Planning) و نرم‌افزارهای مدیریت ارتباط با مشتریان (CRM) تنها نمونه‌هایی از ابزارهای مدیریت کسب‌وکار به‌حساب می‌آیند که امروزه توسط سازمان‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند. باوجودآنکه پیش از گسترش فناوری‌های ابری نیز این نرم‌افزارها وجود داشته و مورداستفاده قرار می‌گرفتند، اما قرارگرفتن آنها بر بستر ابر باعث شد تا بهبود قابل‌توجهی در کارکرد و دسترسی پذیری آنها ایجاد شود. به‌طوری‌که این ابزارها اکنون در رأس استراتژی‌های مدیران سازمان‌ها قرار داشته و کارایی سازمان‌ها را متحول کرده‌اند.
میزان استفاده سازمان‌ها از سرویس ابری در سراسر جهان
فناوری‌های ابری به‌سرعت در حال نفوذ به ابعاد زندگی و کسب‌وکار افراد هستند. سازمان‌های مختلف اعم از دولتی و خصوصی، کسب‌وکارهای استارتاپی و شرکت‌های بزرگ، نهادهای غیرانتفاعی و تجاری، همه‌وهمه به‌مرور در حال مهاجرت به ابر و به‌کارگیری این فناوری در پیشبرد اهداف خود هستند. طبق اعلام RightScale، امروزه بیش از 94 درصد سازمان‌های بزرگ از انواع سرویس کلود و فناوری‌های ابری استفاده می‌کنند. استفاده از ابر عمومی در صدر تقاضای کاربران قرار دارد و ابر خصوصی و هیبرید نیز بسته به نیاز سازمان‌ها مورد انتخاب قرار می‌گیرند.
بزرگ‌ترین ارائه دهنده سرویس ابری در جهان
با افزایش تقاضا برای انواع سرویس ابری، امروزه سرویس دهندگان متعددی وارد عرصه ارائه خدمات ابری شده‌اند؛ باوجود آنکه اکثر این شرکت‌ها طیف وسیعی از خدمات ابری را ارائه می‌کنند، اما عمدتاً هرکدام ارائه یک سرویس ابری به‌صورت تخصصی و شاخص‌تر از بقیه رقبا عمل می‌کنند. در لیست بازیگران این حوزه، نام‌های معروف و سرشناسی مانند گوگل، علی‌بابا، مایکروسافت، IBM و … دیده می‌شود، اما آمازون با اختلاف زیادی از رقبا پیشی گرفته است و می‌توان به طور تقریبی نزدیک به نیمی از بازار خدمات ابری زیرساختی در سراسر دنیا را متعلق به این شرکت دانست.
طبق آمارهای ارائه شده در ماه ژوئن سال 2021 از سوی گارتنر، در سال 2020 میلادی شرکت آمازون با داشتن سهم 40.8 درصدی از بازار خدمات ابری زیرساختی (IaaS) شاخص‌ترین بازیگر این حوزه بوده است. در آمد این دسته خدمات ابری آمازون در این سال حدود 26 هزار و 201 میلیون دلار برآورد شده است. مایکروسافت با سهم 19.7 درصدی و درآمد 12 هزار 658 میلیون دلاری در رتبه سوم، علی‌بابا با سهم 9.5 درصدی و درآمد 6 هزار و 117 میلیون دلاری در رتبه سوم و گوگل با سهم 6.1 درصدی و درآمد 3 هزار و 932 میلیون دلاری در رتبه چهارم قرار دارد.
رشد ارزش بازار خدمات ذخیره‌سازی ابری
طبق آمار Cloudward.net، در سال 2017 ارزش بازار جهانی سرویس‌های ذخیره‌سازی ابری چیزی در حدود 30 میلیارد دلار بود. این عدد در سال‌های اخیر به رشد مداوم خود ادامه داده و در سال 2020 به چیزی در حدود 61 میلیارد دلار رسیده است. پیش‌بینی می‌شود با پایان سال 2021، ارزش تقریبی این بازار به حدود 76 میلیارد دلار و تا پایان سال 2028 به بیش از 390 میلیارد دلار خواهد رسید. کارشناسان معتقدند پاندمی کرونا در تسریع روند محبوبیت انواع سرویس ابری از جمله سرویس‌های ذخیره‌سازی ابری نقش بسزایی داشته است.
محبوب‌ترین سرویس ابری برای ذخیره‌سازی داده
ایجاد فضایی برای ذخیره و نگهداری داده‌های کاربران یکی از کاربردهای مهم رایانش ابری است. شرکت‌های مختلف، سرویس‌های ذخیره‌سازی ابری مختلفی را برای مصارف شخصی ارائه کرده‌اند. برخی از این سرویس‌ها که با حجم محدودی در اختیار کاربران قرار می‌گیرند و رایگان هستند، محبوبیت بسیاری پیدا کرده‌اند.
آمارها نشان می‌دهد که سرویس گوگل درایو با داشتن سهم 94 درصدی در میان کاربران محبوب‌ترین سرویس ذخیره‌سازی ابری به‌حساب می‌آید. دراپ‌باکس با سهم 62 درصدی در رتبه دوم و وان درایو (OneDrive) با سهم 39 درصدی در رتبه سوم پرکاربردترین سرویس‌های ذخیره‌سازی دنیا قرار دارند. سرویس‌های iCloud، MEGA، Box و PCloud به ترتیب با داشتن سهم 38، 5، 4 و 3 درصدی در میان کاربران، در رده‌های بعدی محبوبیت این سرویس قرار دارند.
بر اساس داده‌های منتشر شده، تعداد کاربران گوگل درایو به‌عنوان محبوب‌ترین سرویس ابری ذخیره‌سازی داده، در سال 2018 از مرز یک میلیارد کاربر گذشت. دراپ‌باکس نیز بیش از 700 میلیون کاربر دارد.
با گسترش فناوری‌های ابری، استفاده از انواع سرویس ابری روزبه‌روز در حال افزایش است. تأمین زیرساخت‌های پردازشی و ذخیره‌سازی سازمان‌ها و کاربران، از جمله مهم‌ترین موارد استفاده فناوری‌های ابری به‌حساب می‌آیند. قرارگرفتن داده‌ها بر بستر اینترنت به‌واسطه یک سرویس ابری باعث شده تا دسترسی کاربران و ارتباطات آنها متحول شود.
منابع:
این مقاله را به اشتراک بگذرید
