آنچه در این مقاله می‌خوانید
اینترنت اشیاء (IoT) به شبکه‌ای از اشیاء فیزیکی اشاره دارد که به حسگرها، نرم‌افزارها و سایر فناوری‌ها مجهز شده‌اند تا با دستگاه‌ها و سیستم‌های دیگر از طریق اینترنت ارتباط برقرار کرده و داده‌ها را تبادل کنند. این دستگاه‌ها از اشیاء معمولی خانگی تا ابزارهای پیچیده صنعتی را شامل می‌شوند.
چرا اینترنت اشیاء (IoT) اهمیت دارد؟
در سال‌های اخیر، اینترنت اشیاء به یکی از مهم‌ترین فناوری‌های قرن بیست‌ویکم تبدیل شده است. اکنون که می‌توانیم اشیاء روزمره مانند وسایل آشپزخانه، خودروها، ترموستات‌ها و دوربین‌های نظارت بر نوزاد را از طریق دستگاه‌های تعبیه‌شده به اینترنت متصل کنیم، ارتباطی بی‌وقفه بین انسان‌ها، فرآیندها و اشیاء امکان‌پذیر شده است.
به کمک رایانش مقرون‌به‌صرفه، فضای ابری، داده‌های کلان، تحلیل داده‌ها و فناوری‌های موبایل، اشیاء فیزیکی می‌توانند با حداقل دخالت انسانی داده‌ها را جمع‌آوری کرده و به اشتراک بگذارند. در این دنیای فرا‌متصل، سیستم‌های دیجیتال می‌توانند هر تعاملی میان اشیاء متصل را ثبت، پایش و تنظیم کنند. در واقع دنیای فیزیکی و دیجیتال به هم می‌پیوندند و با یکدیگر همکاری می‌کنند.
چه فناوری‌هایی اینترنت اشیاء (IoT) را ممکن کرده‌اند؟
اگرچه ایده اینترنت اشیاء مدت‌هاست وجود دارد، اما مجموعه‌ای از پیشرفت‌های اخیر در فناوری‌های مختلف باعث شده این مفهوم به واقعیت تبدیل شود:
- دسترسی به فناوری حسگرهای ارزان و کم‌مصرف: حسگرهای مقرون‌به‌صرفه و قابل‌اعتماد باعث شده‌اند فناوری اینترنت اشیاء برای تولیدکنندگان بیشتری امکان‌پذیر شود.
- اتصال‌پذیری: مجموعه‌ای از پروتکل‌های شبکه اینترنت، اتصال حسگرها به فضای ابری و سایر «اشیاء» را برای انتقال مؤثر داده‌ها آسان کرده است.
- پلتفرمهای رایانش ابری: افزایش دسترسی به پلتفرمهای ابری باعث شده کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان به زیرساخت‌هایی که برای توسعه نیاز دارند دسترسی داشته باشند، بدون اینکه لازم باشد همه آن‌ها را خودشان مدیریت کنند.
- یادگیری ماشین و تحلیل داده: با پیشرفت‌های یادگیری ماشین و تحلیل داده‌ها و همچنین دسترسی به حجم گسترده‌ای از داده‌ها در فضای ابری، کسب‌وکارها می‌توانند سریع‌تر و راحت‌تر به بینش‌های ارزشمند دست یابند. همچنین ظهور این فناوری‌های مرتبط، مرزهای اینترنت اشیاء را گسترش می‌دهد و داده‌های تولیدشده توسط IoT نیز به رشد این فناوری‌ها کمک می‌کند.
- هوش مصنوعی: هوش مصنوعی باعث افزایش تقاضا برای خدمات رایانش ابری و مراکز داده شده است، زیرا آموزش مدل‌های هوش مصنوعی برای شناسایی الگوها یا پیش‌بینی‌ها به حجم بالایی از داده نیاز دارد.
اینترنت اشیاء صنعتی (Industrial IoT یا IIoT) چیست؟
اینترنت اشیاء صنعتی (IIoT) به کاربرد فناوری اینترنت اشیاء در محیط‌های صنعتی اشاره دارد، به‌ویژه در زمینه ابزار دقیق و کنترل حسگرها و دستگاه‌هایی که از فناوری‌های ابری بهره می‌برند. در گذشته، صنایع از ارتباط ماشین‌به‌ماشین (M2M) برای دستیابی به خودکارسازی و کنترل بی‌سیم استفاده می‌کردند. اما با ظهور فضای ابری و فناوری‌های مرتبط (مانند تحلیل داده و یادگیری ماشین)، صنایع می‌توانند به لایه جدیدی از خودکارسازی دست یابند و در نتیجه، مدل‌های تجاری و درآمدی جدیدی ایجاد کنند. IIoT گاهی «موج چهارم انقلاب صنعتی» یا صنعت .4.0 نامیده می‌شود.
برخی از کاربردهای رایج IIoT عبارت‌اند از:
- عملیات هوشمند در تولید
- عملیات هوشمند در نگهداری و تعمیرات
- عملیات هوشمند در مدیریت موجودی
- شبکه‌های برق هوشمند
- شهرهای هوشمند
- لجستیک متصل
- زنجیره‌های تأمین دیجیتال هوشمند
بهره‌برداری از فرصت‌های تجاری با کمک IoT
با گسترش اینترنت اشیاء در بازار، شرکت‌ها از ارزش‌های تجاری عظیمی که این فناوری ارائه می‌دهد بهره می‌برند. این مزایا شامل موارد زیر است:
- تحلیل داده‌های اینترنت اشیاء برای تصمیم‌گیری‌های هوشمندتر و مدیریت کارآمدتر کسب‌وکار
- افزایش بهره‌وری و بهبود عملکرد فرآیندهای سازمانی
- ایجاد فرصت‌های تازه برای درآمدزایی و توسعه مدل‌های جدید کسب‌وکار
- برقراری ارتباط مؤثر و سریع بین دنیای واقعی و دیجیتال برای رسیدن به نتایج ملموس و ارزش‌آفرین
کدام صنایع می‌توانند از اینترنت اشیاء (IoT) بهره‌مند شوند؟
سازمان‌هایی که استفاده از حسگرها در فرآیندهای کاری‌شان ارزش افزوده ایجاد می‌کند، بهترین گزینه برای بهره‌گیری از اینترنت اشیاء هستند:
صنعت تولید
تولیدکنندگان می‌توانند با پایش خطوط تولید و تعمیرات پیشگیرانه (زمانی که حسگرها نشانه‌ای از نقص یا خرابی احتمالی را شناسایی می‌کنند) به مزیت رقابتی دست پیدا کنند. حسگرها حتی می‌توانند زمانی که کیفیت تولید کاهش پیدا می‌کند، این موضوع را گزارش دهند. به لطف هشدارهای حسگرها، تولیدکنندگان می‌توانند خیلی سریع وضعیت دستگاه‌ها را بررسی کنند یا آن‌ها را موقتاً از خط تولید خارج کرده و برای تعمیر آماده کنند. این کار باعث کاهش هزینه‌های عملیاتی، افزایش زمان کارکرد مفید تجهیزات و بهبود مدیریت عملکرد دارایی‌ها می‌شود.
صنعت خودروسازی
صنعت خودرو یکی از بزرگ‌ترین بهره‌برداران از کاربردهای اینترنت اشیاء است. علاوه بر مزایای استفاده از IoT در خطوط تولید، حسگرها می‌توانند خرابی‌های احتمالی در خودروهای در حال حرکت را شناسایی کرده و به راننده هشدارهای لازم و راهکارهای پیشنهادی را ارائه دهند. همچنین اطلاعات گسترده‌ای که از طریق برنامه‌های مبتنی بر اینترنت اشیاء جمع‌آوری می‌شود، به خودروسازان و تأمین‌کنندگان قطعات کمک می‌کند تا بهتر بفهمند چگونه خودروها را در شرایط مناسب نگه دارند و اطلاعات مفیدی به مالکان خودرو ارائه دهند.
حمل‌ونقل و لجستیک
سیستم‌های حمل‌ونقل و لجستیک از کاربردهای متنوع اینترنت اشیاء بهره زیادی می‌برند. ناوگان خودروها، کامیون‌ها، کشتی‌ها و قطارهایی که محموله جابه‌جا می‌کنند، می‌توانند با کمک داده‌های حسگرهای IoT بر اساس شرایط آب‌وهوایی، وضعیت خودروها یا دسترسی رانندگان مسیرشان را تغییر دهند. حتی خود محموله‌ها می‌توانند به این حسگرها مجهز شوند تا امکان رهگیری و کنترل دما را فراهم کنند. صنایعی مثل مواد غذایی و نوشیدنی، گل و گیاه و داروسازی که کالاهای حساس به دما جابه‌جا می‌کنند، از این کاربردهای IoT سود زیادی می‌برند، چراکه این سیستم‌ها درصورتی‌که دما از محدوده مجاز عبور کند و باعث شود محصول در معرض آسیب قرار بگیرد، هشدار می‌دهند.
خرده‌فروشی
کاربردهای اینترنت اشیاء به شرکت‌های خرده‌فروشی کمک می‌کند تا مدیریت موجودی را بهبود دهند، تجربه مشتری را ارتقا دهند، زنجیره تأمین را بهینه کنند و هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهند. به‌عنوان مثال، قفسه‌های هوشمند که به حسگرهای وزنی مجهز هستند، می‌توانند اطلاعات مبتنی بر RFID را جمع‌آوری کرده و به سکوی IoT ارسال کنند تا موجودی کالا به‌صورت خودکار پایش شود و در صورت کمبود، هشدار صادر شود. همچنین بی‌کن‌ها (Beacon) می‌توانند پیشنهادها و تخفیف‌های هدفمند را به گوشی مشتریان ارسال کنند تا تجربه خرید جذاب‌تر و اختصاصی‌تری ایجاد شود.
بخش عمومی
مزایای اینترنت اشیاء در بخش عمومی و سایر محیط‌های خدماتی هم بسیار گسترده است. برای مثال، شرکت‌های خدماتی دولتی می‌توانند با استفاده از برنامه‌های مبتنی بر IoT کاربران خود را از قطعی‌های گسترده یا حتی اختلال‌های کوچک در خدمات آب، برق یا فاضلاب مطلع کنند. این برنامه‌ها می‌توانند داده‌هایی درباره میزان و گستره قطعی جمع‌آوری کرده و به سازمان‌ها کمک کنند تا سریع‌تر منابع لازم برای رفع مشکل را اعزام کنند.
بهداشت و درمان
پایش دارایی‌ها با کمک IoT مزایای زیادی برای صنعت سلامت دارد. پزشکان، پرستاران و کارکنان بیمارستان‌ها اغلب نیاز دارند که موقعیت دقیق تجهیزات کمکی بیماران مثل ویلچرها را بدانند. اگر ویلچرهای بیمارستان به حسگرهای IoT مجهز باشند، می‌توان از طریق یک اپلیکیشن پایش، آن‌ها را ردیابی کرد تا هر کسی که به ویلچر نیاز دارد بتواند سریع‌ترین دسترسی را به نزدیک‌ترین ویلچر داشته باشد. بسیاری از تجهیزات بیمارستانی به همین روش قابل ردیابی هستند تا هم استفاده بهینه و هم مدیریت مالی بهتر تجهیزات هر بخش تضمین شود.
ایمنی عمومی در همه صنایع
علاوه بر ردیابی دارایی‌ها، اینترنت اشیاء می‌تواند برای بهبود ایمنی کارکنان هم کاربرد داشته باشد. کارکنانی که در محیط‌های پرخطر مثل معادن، میدان‌های نفت و گاز یا کارخانه‌های شیمیایی و نیروگاه‌ها کار می‌کنند، باید از وقوع حوادث خطرناک مطلع شوند. وقتی این کارکنان به برنامه‌های مبتنی بر حسگرهای IoT متصل باشند، می‌توانند به‌سرعت از بروز حوادث مطلع شوند یا در صورت نیاز، عملیات امدادرسانی فوری برای آن‌ها انجام شود. همچنین از IoT برای تجهیزات پوشیدنی استفاده می‌شود که وضعیت سلامت افراد و شرایط محیطی را پایش می‌کنند. این برنامه‌ها نه‌تنها به افراد کمک می‌کنند درک بهتری از وضعیت سلامت خود داشته باشند، بلکه امکان پایش وضعیت بیماران از راه دور را هم برای پزشکان فراهم می‌کنند.
اینترنت اشیاء چگونه جهان را تغییر می‌دهد؟
اینترنت اشیاء در حال متحول‌کردن صنعت خودرو با امکان‌پذیرکردن خودروهای متصل است. به کمک IoT، صاحبان خودرو می‌توانند از راه دور خودروهای خود را کنترل کنند. برای مثال، قبل از سوار شدن خودرو را از راه دور گرم کنند یا حتی از طریق تلفن، خودرو را به سمت خود فرا بخوانند. با توجه به قابلیت IoT در برقراری ارتباط بین دستگاه‌ها، خودروها حتی قادر خواهند بود در صورت نیاز، به‌طور خودکار وقت سرویس رزرو کنند.
خودروهای متصل به سازندگان یا نمایندگی‌ها این فرصت را می‌دهند که مدل سنتی مالکیت خودرو را زیر و رو کنند. در گذشته، ارتباط تولیدکنندگان با خریداران بسیار محدود بود یا حتی قطع می‌شد؛ در واقع، زمانی که خودرو به نمایندگی تحویل داده می‌شد، رابطه سازنده با آن خودرو تمام می‌شد. اما با خودروهای متصل، خودروسازان یا نمایندگی‌ها می‌توانند رابطه‌ای دائمی با مشتریان خود داشته باشند. به جای صرفاً فروش خودرو، آن‌ها می‌توانند هزینه استفاده از خودرو را دریافت کنند و خدمات «حمل‌ونقل به‌عنوان سرویس» را از طریق خودروهای خودران ارائه دهند. اینترنت اشیاء این امکان را می‌دهد که تولیدکنندگان به‌طور مداوم نرم‌افزار خودروها را به‌روزرسانی کنند؛ تغییری بنیادین نسبت به مدل سنتی مالکیت که در آن عملکرد و ارزش بلافاصله پس از خرید شروع به افت می‌کرد.
برای اطلاعات بیشتر و مشاوره با کارشناسان ابرآمد، با ما در تماس باشید:
- اینترنت اشیاء دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد و چرا این‌قدر مهم شده؟
اینترنت اشیاء (IoT) به دستگاه‌های فیزیکی اجازه می‌دهد با اتصال به اینترنت، داده‌ها را جمع‌آوری، تبادل و تحلیل کنند. این فناوری باعث می‌شود فرآیندها خودکار، تصمیم‌گیری‌ها هوشمندانه و تعامل انسان با ماشین ساده‌تر و کارآمدتر شود. اهمیت آن در این است که پلی میان دنیای دیجیتال و فیزیکی ایجاد می‌کند و تحول اساسی در صنایع مختلف به‌وجود می‌آورد.
- چه تفاوتی بین اینترنت اشیاء معمولی و اینترنت اشیاء صنعتی (IIoT) وجود دارد؟
IoT بیشتر روی زندگی روزمره و مصرف‌کنندگان (مثل خانه‌های هوشمند یا سلامت دیجیتال) متمرکز است، در حالی که IIoT کاربرد این فناوری در محیط‌های صنعتی است، مثل کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها یا خطوط تولید. IIoT با استفاده از حسگرها، رایانش ابری و تحلیل داده‌ها به خودکارسازی عملیات، کاهش خرابی و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.
- کدام صنایع بیشترین سود را از اینترنت اشیاء می‌برند؟
صنایعی که به داده‌های لحظه‌ای و کنترل از راه دور نیاز دارند مثل تولید، خودرو، حمل‌ونقل، بهداشت و درمان، خرده‌فروشی و خدمات شهری بیشترین بهره را از IoT می‌برند. این فناوری در این حوزه‌ها به بهینه‌سازی عملیات، کاهش هزینه‌ها و ایجاد تجربه بهتر برای مشتری یا شهروند کمک می‌کند.
این مقاله را به اشتراک بگذارید
